عدم شرکت در نماز جماعت و جمعه به خاطر ویروس کرونا

 سوال: در این شرایط بحرانی که بیماری و ویروس_کرونا همه گیر شده و جاهای عمومی از جمله مساجد و صفوف جماعت را در برگرفته آیا شرکت نکردن در نماز جماعت و مسجد نرفتن جایز است؟  
پاسخ: با توجه به شیوع ویروس کرونا یکی از نکات قابل توجه و مورد تاکید پزشکان و متخصصین این است که مردم در اماکن عمومی حضور پیدا نکنند و مساجد و صف های نماز یکی از این اماکن است.
در شرع هم خواندن نماز جماعت و حضور در مسجد بنابر وجود عذرهایی ساقط می شود که از جمله این عذرها می توان: باران شدید، وجود گِل و لَجَن در مسیر راه، تاریکی شدید در شب، فرا رسیدن وقت حرکت ماشین و یا سایر وسایل سفر، نیاز شدید به دستشویی، گرسنگی شدید در صورتی که غذا هم آماده باشد که اگر به جماعت برود، فکر و خیالش کاملا مشغول غذا خواهد بود، زنان، بیماران، کسانی که از بیماران پرستاری و سرپرستی می کنند، کودکان، نابینایان و افراد دیگری که عذر موجه دارند را می توان نام برد.
بنابراین شرکت در نماز جماعت در چنین مواردی الزامی نیست.
 در زمان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و یاران ایشان هم مواردی پیش آمده که نماز جماعت و جمعه برگزار نشده و مردم در خانه های خود نماز خواندند.
از ابن عباس رضی الله عنه روایت است که به مؤذنش در روزی بارانی گفت: «وقتی اشهد ان لااله الاالله و اشهد ان محمد رسول الله را گفتی، حی علی الصلاة نگو! بلکه بگو: «صلوا فی بیوتکم»: در خانه هایتان نماز بخوانید. مردم کمی این کار را ناپسند شمردند. ابن عباس گفت: از این کار تعجب می کنید؟ در حالی که شخصی که از من بهتر است این کار را کرده (منظور پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم است) نماز جمعه واجب است و من ناپسند دانستم که شما را در سختی بیندازم تا در این گل و لای و خیسی زمین به مسجد بیایید». (متفق علیه)
و در روایتی دیگر از ابن عباس آمده است که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: «مَنْ سَمِعَ الصَّلاَةَ یُنَادَى بِهَا صَحِیحًا مِنْ غَیْرِ عُذْرٍفَلَمْ یَأْتِهَا لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلاَةً فِی غَیْرِهَا. قِیلَ: وَمَا الْعُذْرُ؟ قَالَ: الْمَرَضُ أَوِ الْخَوْفُ» (المستدرک علی الصحیحین/ ش: 405)
«هر کس صدای اذان را بشنود و سالم باشد و بدون داشتن عذری برای خواندن نماز به مسجد نرود، نمازش قبول نمی شود».
«از ابن عباس سوال شد: عذری که شرکت در جماعت را ساقط می کند چیست؟ ایشان فرمود: بیماری یا ترس است».
برهمین اساس برخی از علما و محدثین در کتب فقهی و حدیثی سرفصل هایی با بیان عذر و علت هایی که سبب می شود شخص برای اقامه نماز جماعت (در مسجد) حاضر نشود و اجازه دارد نمازش را به تنهایی بخواند، آوده اند.
پس باتوجه به مطالبی که بیان شد بیماری و ترس از جمله عذر و علت هایی هستند که باعث می شود شخص برای اقامه نماز جماعت و جمعه در مسجد حاضر نشود و در خانه و به تنهایی نمازش را بخواند.
بنابراین با توجه به این که ویروس کرونا خیلی دیر خودش را در بدن بیمار نشان می دهد و خیلی سریع به بقیه سرایت می کند (گویا هم وجود بیماری هست و هم ترس مبتلا شدن به این بیماری! یعنی نه بیمار می داند که به این ویروس مبتلا شده و ناقل این بیماری است و کسانی هم که سالم هست می ترسد به این بیماری مبتلا شود)، می توان گفت این بیماری و ترس مبتلا شدن به این ویروس و بیماری، عذر هست و شخص می تواند در نماز جماعت و جمعه شرکت نکند.
و در پایان توصیه می شود کسانی که کوچک ترین علایم از جمله سرفه، سردرد، تنگی نفس و تب دارند به پزشک مراجعه کرده و برای نماز جماعت در مسجد و اماکن عمومی حاضر نشوند و کسانی هم که به مسجد و اماکن عمومی می روند حتما از دستکش و ماسک استفاده کنند.
والله اعلم و بالله التوفیق
شیخ امید خزاعی