درست مصرف کنیم

یکی از مسایلی که هر یک از اعضای جامعه باید به آن توجه کنند مساله صرفه جویی در مصرف انرژی است.

البته مساله ی بحران آب جدی تراست برهمین اساس بیشتر توصیه مسئولین این است که در مصرف آب صرفه جویی شود.

تا جایی که رییس سازمان حفاظت محیط زیست می گوید: «ایران با 110 درصد استفاده از منابع آبی تجدیدپذیر در شرایط کاملا بحرانی است و در صورت ادامه این روند تا 15 سال دیگر آبی در کشور باقی نخواهند ماند».

حقیقتا این سخن نگران کننده است و هریک از ما باید با صرفه جویی در مصرف آب از وقوع چنین بحرانی پیشگیری کنیم.

متاسفانه خیلی از ما نسبت به این نعمت بزرگ و حیاتی بی توجه هستیم و با مصرف نادرست، آب را هدر می دهیم.

برخی فکر می کنند وقتی می گوییم در مصرف فلان چیز صرفه جویی کنید یعنی کم مصرف کنید! درحال که صرفه جویی یعنی درست و مناسب مصرف کردن.

به عبارتی دیگر صرفه‌جویی در همه حال و در هر زمانی چه بحران و چه غیربحران به‌ معنای درست مصرف کردن است اما با این تفاوت که در زمان بحران صرفه جویی یعنی تنها در حد ضرورت و نیاز مصرف کردن و این محدودیت نوعی تحمیلی از سوی بحران است.

به هرحال بحران آب جدی است و ما موظف هستیم با مصرف درست و صحیح با بحران آب مقابله کنیم و هرکس در راستای رشته و تخصص خویش به این مساله می پردازد که ما قصد داریم در این نوشتار این مساله را از دیدگاه قرآن و اسلام بررسی کنیم.  

قرآن و اسلام در تمام مسائل نگاه میانه و اعتدالی دارد و برهمین اساس خداوند امت اسلام را امتی میانه معرفی کرده است و می فرماید: «وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطاً» (بقره/143): «و این چنین شما را ملّتی میانه رو قراردادیم».

از همین رو نگاه قرآن نسبت به مصرف نگاهی میانه رو دارد و هرگونه رفتاری که خارج از نگاه قرآن باشد رفتاری غلط و نادرستی است و چه بسا گناه محسوب می شود.

خداوند نعمت های حلال و زیادی را در اختیار ما قرار داده است که این نعمت ها در راستای آرامش، آسایش و کمال استفاده شود اما اگر فردی در استفاده این نعمت ها زیاده روی بکند کار غلط و نادرستی کرده است و خداوند در چند جای از قرآن صراحتا فرموده که در استفاده از نعمت ها اسراف نکنید و اگر کسی اسراف کند، خداوند چنین فردی را دوست ندارد.

به عنوان مثال می فرماید: «وَهُوَ الَّذِی أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَیْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُکُلُهُ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ کُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُواْ حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»: (انعام/141): «و اوست کسى که باغهایى با داربست و بدون داربست و خرما و کشتزار با میوه‏هاى گوناگون آن و زیتون و انار شبیه به یکدیگر و غیر شبیه پدید آورد از میوه آن چون ثمر داد بخورید و حق (بینوایان از) آن را روز بهره ‏بردارى از آن بدهید و زیاده‌‏ روى مکنید که او اسراف کاران را دوست ندارد».

همچنین در جای دیگر می فرماید: «یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْ زِینَتَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ» (اعراف/31): «ای بنی آدم! هنگام هر نمازی خود را بیارائید و بخورید و بنوشید ولی اسراف و زیاده روی مکنید که خداوند اسراف کنندگان را دوست نمی دارد».

در حقیقت از نظر اسلام و قرآن، اعتدال در مصرف و میانه‌ روی و صرفه ‌جویی به‌ معنای مصرف درست است که مسلمانان برای رسیدن به کمال شخصی و جمعی و این که جامعه اسلامی به جایگاه نمونه و برتر برسد باید درست مصرف کردن‌ را در نظام اقتصادی خویش درنظر بگیرند.

خواننده گرامی

خداوند به ما نعمت‌هایی چون آب، گاز، برق، نفت، بنزین و... عطا کرده است و ما موظف هستیم از این نعمت های بزرگ الهی و حیاتی خوب استفاده کنیم و از مصرف نادرست پرهیز کنیم.

افراد در مصرف به سه دسته تقسیم می شوند:

اول: کسانی که در مصرف بخیل هستند و در مصرف کردن هم برخودشان و هم نسبت به خانواده شان سخت گیری می کنند.

دوم: کسانی که در مصرف اسراف و زیاده روی می کنند.

سوم: کسانی که درست و معتدلانه مصرف می کنند.

و قرآن و اسلام به مورد سوم تاکید می کند.

متاسفانه هرگاه به شخصی می گوییم شیر آب را ببند و آب را هدر نده در جواب می گوید: اختیار آب خونمو دارم، پول شو میدم!

این سخن غلط و دو گناه را به دنبال دارد. گناه اول این که در مصرف آب زیاده روی و اسراف می کند و این نعمت الهی را هدر می دهد و گناه دوم این که حق بقیه را ضایع می کند.

آب تنها مال من و تو نیست. آب برای همه است و با مصرف درست و صحیح اجاز دهیم بقیه هم از آب استفاده کنند.

ما باید برای هر چیزی که از آب استفاده می کنیم اسراف نکنیم. هنگام استحمام، مسواک زدن، وضو گرفتن، ماشین شستن و... باید مراقب باشیم که آب را هدر ندهیم چون اسراف کردن با دین و مبانی اسلامی مغایرت دارد و خیال نکنیم که اگر خداوند نعمت فراوانی به ما داده به این معنا است که می‌توانیم آن را هدر دهیم.

بنابراین یکی از اصول فرهنگ صحیح اسلامی استفاده درست از نعمت‌های الهی است و قطعنا اگر ما علاوه بر شکر این نعمت ها درست مصرف کنیم خداوند متعال هم نعمت‌هایش را بر ما بیشتر خواهد کرد اما اگر این نعمت های الهی را هدر دهیم و اسراف کنیم و نسبت به این نعمت ها ناسپاس باشیم، خداوند ما را به عذابی سخت گرفتار خواهد کرد.

چنانچه در قرآن می فرماید: «لَئِن شَکَرْتُمْ لأَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِن کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ» (ابراهیم/7): «اگر (از نعمت های الهی) سپاسگزاری کردید، حتما (نعمت های خود را) برای شما افزایش می دهم و اگر ناسپاسی کردید (شما را به عذاب دردناکی گرفتار می کنم و بدانید که) عذاب من بسیار سخت است».

پس در مصرف انرژی به خصوص در مصرف آب صرفه جویی کنیم و آنها را درست مصرف کنیم.