چند سوال و جواب پیرامون بیت الله

سوال: اللّه یا لامکان است و یا بر عرش اِستوا فرموده است اما در هر دو حالت سؤالِ بنده به قوّهء خودش باقیست. پس این لفظِ بیتُ‌اللّه «خانهء خُدا» به چه معناست؟
پاسخ: «بیت الله» به معنای خانه خداست اما این خانه به این معنایی که ما فکر می کنیم نیست. چون خانه یعنی سرپناهی برای انسان و سایر حیوانات که آنها را از سرما، گرما و همچنین آنها را از رسیدن آسیب و ضرر از سوی سایر حیوانات دیگر حفظ کند.   
و در دنیا هرحیوانی برای خوابیدن، استراحت کردن، غذا خوردن و... خانه ای درست می کند اما الله متعال مانند مخلوقاتش نیاز به خانه ندارد. چون نه سرما و نه گرما و نه هیچ چیز دیگری به خداوند آسیب نمی رساند و همچنین خداوند به غذا خوردن، استراحت کردن، خوابیدن و... احتیاجی ندارد که نیاز به خانه داشته باشد.
بنابراین منظور از «بیت‌الله» این نیست که خداوند مانند انسان‌ها و سایر مخلوقات خانه‌ دارد و در آن زندگی می کند، بلکه منظور تعلق آن است و معنای این واژه بسیار عمیق‌تر از «کعبه» است. چرا که کعبه یعنی مکعب و کعبه به خاطر جایگاه ویژه ای که دارد به عنوان «بیت الله» نامگذاری شده است.
چناچه خداوند در قرآن جایگاه این خانه را این چنین بیان می کند: «وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْناً...» (بقره/125): «و کعبه را جایگاه اجتماع و مکانی امن برای مردم ساختیم».
و در جای دیگر می فرماید: «جَعَلَ اللّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ قِیَاماً لِّلنَّاس...» (مائده/97): «خداوند، کعبه یعنی بیت الحرام را وسیله ای برای سامان بخشیدن مردم قرار داده است».
خلاصه: کعبه دارای ویژگی های خاصی است که عبارتند از:
کعبه محل تجمع مسلمانان است و این اجتماع سبب تقویت وحدت امت اسلامی می شود.
مسلمانان با آمدن به مکه و با انجام دادن اعمال حج نهایت بندگی خویش را به نمایش می گذارند.
کعبه از هر نوع شرک و کفری پاک است.
کعبه محلی است که در آن امنیت و آرامش وجود دارد.
 کعبه برای مردم منافع دنیایی و اخروی دارد. به عنوان مثال:
در امور دنیایی: در آنجا به تجارت و خرید و فروش کالا می پردازند که این مساله به اقتصاد آنها کمک می کند و از طرفی با مردم سایر نقاط جهان آشنا می شوند و با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
در امور اخروی: در آنجا به عبادت و بندگی خالق خویش می پردازند و با دعا و مناجات مورد عفو و بخشش الله متعال قرار می گیرند.
به همین جهت کعبه را «بیت الله» می گویند و معنای بیت الله به آن معنایی که ما از خانه داریم نیست و در واقع خداوند به خانه نیازی ندارد بلکه این ما هستیم که به کعبه نیاز داریم.
سوال: آیا نصّی در قرآن و سنّت دالّ بر این که کعبه، بیتُ‌اللّه است، وجود دارد؟
پاسخ: بله در قرآن و احادیث کعبه به عنوان «بیت الله» معرفی شده است:
در قرآن: خداوند در دو جا کعبه را به خود نسبت داده است و فرموده است: «بیتی» یعنی: خانه ی من. (بقره/125 و حج/26)
لازم به ذکر است که در چند جای قرآن کلمه ی «البیت» به کار رفته است که منظور «بیت الله» می باشد. (بقره/125، آل عمران/97، حج/26، قریش/3)
در حدیث: در احادیث هم کلمه ی «البیت» آمده است که منظور «بیت الله» است و در برخی احادیث از کعبه به عنوان «بیت الله» یاد شده است. به عنوان مثال:
عقبة بن عامر می گوید: «نَذَرَتْ أُخْتِی أَنْ تَمْشِیَ إِلَى بَیْتِ اللهِ وَأَمَرَتْنِی أَنْ أَسْتَفْتِیَ لَهَا النَّبِیَّ صلى الله علیه وسلم فَاسْتَفْتَیْتُهُ فَقَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ: لِتَمْشِ وَلْتَرْکَبْ»: «خواهرم نذر کرده بود که پیاده به بیت الله برود. به من گفت: این مساله را از پیامبر صلى الله علیهوسلم  بپرسم. از پیامبر پرسیدم و درجواب فرمود: هرمقدار که مى تواند پیاده برود، وقتى که نتوانست سوار شود». (متفق علیه)
سوال:اصالتِ این تعبیر (بیتُ‌اللّه بودن) برایِ  کعبه به چه زمانی برمی‌گردد؟ و به چه دلیل این استعاره به کار رفته‌ است ؟
پاسخ: از همان ابتدا که کعبه ساخته شد، تعبیر «بیت الله» هم برای آن اطلاق شد و این اولین خانه ای بود که از حیث قدمت و حرمت با دست انبیاء جهت پرستش و نیایش صحیح خداوند یکتا برای مردم ساخته شد.
چنانچه خداوند در قرآن می فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکاً وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ» (آل عمران/96): «نخستین خانه ای که برای مردم بنیانگذاری شد، خانه ای است که در مکّه قرار دارد و مبارک و پربرکت است و آنجا هدایت جهانیان است».
اما در پاسخ به این سوال که به چه دلیل این استعاره به کار رفته‌ است، باید بگویم:
خانه در بین انسان ها، محلی است که می شود در آنجا صاحب خانه را ملاقات کرد و با او ارتباط برقرار کرد و می توان در آنجا مهمان صاحب آن خانه شد و مهمان در خانه ی او بیشتر مورد توجه قرار می گیرد و در واقع دیدن یک شخص در خانه اش با دیدن او در بیرون متفاوت است.
در مورد الله متعال هم اگر چه می شود همه جا با او ارتباط برقرار کرد اما مکان هایی در دنیا قرار دارد که به خاطر ویژگی هایی که دارند انسان در آنجا بیشتر به یاد خدا می افتد و در آنجا بیشتر و زودتر می تواند با خدا ارتباط برقرار کند و در آن مکان بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. به همین جهت در کعبه هم توجه و رحمت های خداوند بیشتر است به همین خاطر آنجا را «بیت الله» می گویند.