جایگاه آرای علما در مقابل قرآن و حدیث

همه ی ما می دانیم که آرای اجتهادی علما غیر قابل مقایسه با قرآن و سنت است. زیرا:

* ممکن است در بین آرای علما اشتباهی باشد اما وجود اشتباه در ادله ی شرعی غیرممکن است.

* ادله ی شرعی حجت الله برهمه ی بندگان است در حالی که آرای علما چنین جایگاهی را ندارد و ممکن است نظر و رأی عالمی گاهی پذیرفته شود و گاهی پذیرفته نشود.

چنانچه امام مالک رحمه الله در مسجد النّبی هنگام تدریس گاهی با اشاره به قبر رسول الله می فرمود: « کلّ احدٍ یؤخذُ مِن قوله و یترک الّا صاحب هذا القبر» : ( سخن هر کسی  ممکن است پذیرفته یا رد شود جز سخن صاحب این قبر). (الطبقات الکبری، ج1/ص39)

همچنین مجاهد ابن جُبیر رحمه اللّه که از تابعین بوده است می گوید: « لیس احدٌ مِن خلقِ اللّهِ عزَّ و جَلَّ الا یؤخَذُ مِن قوله و یُترک الا النبیّ» : ( هیچ آفریده ای  از  مخلوقات خدای  بزرگ  نیست مگر آن که می توان گفتار او را پذیرفت یا رد کرد جز پیامبر خدا). (الطبقات الکبری ج 1/ ص 39)

به این ترتیب اگر یک عالمی فتاوایش به هر دلیلی خلاف آیه و یا حدیث صحیح بود در این صورت رأی و فتوای آن عالم ترک و به حکم الله و رسول عمل می شود.

خداوند سبحان می فرماید: «أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا کَسَبَتْ وَلَکُمْ مَا کَسَبْتُمْ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ »(البقره/ 134): (آن ها امتی هستند که زمانه ی آن ها سپری شده است، نتیجه ی عمل شان به آنان می رسد، و نتیجه عمل شما به خودتان می رسد، و شما در باره ی عملکرد آنان پرسش نخواهید شد).

و در جای دیگر می فرماید: «فإن تَنَازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ » (النساء/ 59): (چنانچه در مسأله ای اختلاف کردید، اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید، برای رفع اختلاف به خدا و رسول مراجعه کنید).

 خلاصه: هیچ کس حق ندارد با پذیرفتن رای یک نفر به مخالفت با حدیث صحیح برخیزد، چنانچه ابن عباس  رضی الله عنهما سؤال یک نفر را با استناد به یک حدیث جواب داد و آن مرد گفت: ابوبکر و عمر چنین می گویند: ابن عباس در پاسخ گفت: (نزدیک است که از آسمان بر شما سنگ ببارد من می گویم: رسول الله صلی الله علیه و سلم چنین فرموده است و شما می گویید: ابوبکر و عمر چنین گفته اند!!)

خدایا! به ما درک و فهم صحیح از دین عنایت فرما و ما را عامل به آیات و احادیث صحیح بگردان و تعصب بیجا را از ما دور بفرما