علم درایة الحدیث را ثابت کنید.

سوال: درایت الحدیث را از قرآن وسنت ثابت کنید.

توضیح: درایت الحدیث یعنی: وضع قواعد برای شناخت انواع حدیث ضعیف، صحیح، حسن، منکر و ... .

جواب: علم درایت الحدیث از قرآن و سنت ثابت است.

از قرآن: الله متعال در قرآن می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا إِنْ جَاءَکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا» (حجرات / 6): (ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر فاسقی برای شما خبری آورد، تحقیق کنید)

از حدیث: عبدالله بن مسعود می گوید: «سمِعْتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم یَقُول: نَضَّرَ اللَّه امْرءاً سمِع مِنا شَیْئا، فبَلَّغَهُ کما سَمعَهُ فَرُبَّ مُبَلَّغٍ أوْعى مِنْ سَامِع». (ترمذی / ش:2659) : (از پیامبر شنیدم که می فرمود: خداوند شاد کند کسی را که از ما چیزی شنید و هم چنان که شنیده، تبلیغ کرد و چه بسا کسی که به او تبلیغ می شود، از شنونده آگاه تر و نگهدارنده تر به مقاصد ارزشمند معانی باشد).

از این آیه فهمیده می شود که شخص مومن در درک و نقل صحیح احادیث باید دقت کند و در صحت و ضعف احادیث باید تحقیق کند و این همان درایت الحدیث است و کسانی که با علوم حدیث و کتب مصطلح حدیث آشنایی دارند می دانند که علما و محدثین به این آیه و حدیث برای اثبات علم درایت الحدیث استناد کردند.

استفاده از دلایل عقلی

حجت بودن قرآن و سنت را اثبات کنید؟ این مورد مخصوص کفار است چون آنها قران و سنت را قبول ندارند و باید از جای دیگر آن را ثابت کنید.

جواب: قرآن و سنت برای هر فرد مسلمانی حجت است و قرآن و سنت دو منبع اصلی در اسلام محسوب می شوند. اما کسانی که قرآن و سنت را قبول ندارند و منکر وجود الله هستند و پیامبران الهی را قبول ندارند با آنها از طریق دلایل عقلی سخن گفته می شود البته دلایل عقلی که مخالف با نصوص نباشد. قرآن حکایت های زیادی را از انبیاء بیان کرده است که چگونه انبیا به وسیله ی دلایل عقلی مردم و قوم خودشان را به سوی توحید دعوت می دانند. به عنوان مثال:

حضرت ابراهیم با دلایل عقلی و با طرح سوالاتی قومش را متوجه اشتباه شان کرد: «إِذْ قَالَ لأَبِیهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا تَعْبُدُونَ»: (زمانی به پدر و قوم خود گفت : اینها چه چیزند که می پرستید؟). «أَئِفْکًا آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِیدُونَ»: (آیا غیر از خدا، خواستار معبودهای سراپا دروغ هستید؟). «فَمَا ظَنُّکُم بِرَبِّ الْعَالَمِینَ»: (شما درباره پروردگار جهانیان چگونه می اندیشید؟). «فَنَظَرَ نَظْرَةً فِی النُّجُومِ»: (سپس نگاهی به ستارگان انداخت). «فَقَالَ إِنِّی سَقِیمٌ: (و گفت: من بیمارم). «فَتَوَلَّوْا عَنْهُ مُدْبِرِینَ»:(آنان به او پشت کردند و رفتند). «فَرَاغَ إِلَى آلِهَتِهِمْ فَقَالَ أَلاتَأْکُلُونَ»: (پنهانی به سراغ معبودهای آنها رفت و گفت: آیا نمی خورید؟). «مَا لَکُمْ لا تَنطِقُونَ»: (شما را چه شده است که سخن نمى گویید؟). «فَرَاغَ عَلَیْهِمْ ضَرْبًا بِالْیَمِینِ»: (با قدرت هر چه بیشتر ضربه های سختی بر آنها زد). «فَأَقْبَلُوا إِلَیْهِ یَزِفُّونَ»: (به طرف ابراهیم دوان دوان آمدند). «قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ»: (ابراهیم به آنها گفت: آیا چیزهائی را می پرستید که خودتان می تراشید؟). «وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ»: (در حالی که خداوند هم شما را آفریده است وهم بت هایی را که می سازید؟). (صافات/85-96)

یا در جای دیگر حضرت ابراهیم خطاب به پدرش این گونه با دلیل عقلی با پدرش سخن می گوید: «إِذْ قَالَ لأَبِیهِ یَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لا یَسْمَعُ وَلا یُبْصِرُ وَلا یُغْنِی عَنکَ شَیْئًا» (گفت: ای پدر چرا چیزى را که نمی شنود ونمی بیند و تو را از چیزی بی نیاز نمی کند، می پرستی؟).(مریم/42)

پس استفاده از دلایل عقلی (در صورتی که با نصوص (قرآن و سنت) در تضاد نباشد) برای کسانی که قرآن وسنت را قبول ندارند، اشکالی ندارد.

سحر شدن پیامبر و منکرین آن

الله متعال پیامبران خود را با انواع بلاها آزمایش کرده و تا به این وسیله اجر و ثواب آنها را بیشتر کند. از جمله این آزمایش ها این بود که: مردم پیامبر خود را تکذیب می کردند و این چنین آنها را آزار و اذیت می دادند یا برخی از پیامبران هم به بیماری مبتلا شدند و... .

اما یکی از این آزمون ها که پیامبراسلام به سبب آن اذیت شد، جادو شدن ایشان بود و این مساله از احادیث صحیح ثابت است که پیامبر جادو شده است و تأثیر آن فقط در این حد بود که رسول الله تصور می کرد کاری کرده در حالی که نکرده بود و این سحر را فردی یهودی به نام «لبید بن اعصم» انجام داده بود که ماجرا را از زبان ام المومنین عائشه می خوانیم:

(به ادامه مطلب بروید)

نماز استخارة

الف) معنای استخارة: استخارة یعنی طلب کردن خیر از الله متعال در اموری که مصلحت آن مشخص نیست.

ب) نماز استخارة سنت است و دارای دو رکعت است و دعای استخارة را می توان قبل از سلام دادن و ویا بعد از سلام دادن خواند اما اگر قبل از سلام دادن خوانده شود بهتر است.

ج) دعای استخارة: جابر بن عبدالله روایت می کند که:«رسول الله صلی الله علیه وسلم در تمام امور استخاره را به ما تعلیم می دادند چنان که سوره ای از قرآن را به ما تعلیم می دادند و می فرمودند: زمانی که یکی از شما قصد انجام کاری را دارد باید غیر از فرض دو رکعت نماز بخواند آن گاه بگوید:«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِعِلْمِکَ وَأَسْتَقْدِرُکَ بِقُدْرَتِکَ وَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْعَظِیمِ، فَإِنَّکَ تَقْدِرُ وَلا أَقْدِرُ وَتَعْلَمُ وَلا أَعْلَمُ وَأَنْتَ عَلامُ الْغُیُوبِ، اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أنَّ هَذَا الأَمْرَ ، خَیْرٌ لِی فِی دِینِی وَدُنْیَایَ وَمَعَاشِی ووَعَاقِبَةِ أَمْرِی فَاقْدُرْهُ لِی وَیَسِّرْهُ لِی ثُمَّ بَارِکْ لِی فِیهِ، اللَّهُمَّ َإِنْ إن کُنْتَ تَعْلَمُ أنَّ هَذَا الأَمْرَ شَرٌّ لِی فی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَةِ أَمْرِی فَاصْرِفْهُ عَنِّی وَاصْرِفْنِی عَنْهُ وَاقْدُرْ لِیَ الْخَیْرَ حَیْثُ کَانَ ثُمَّ أَرْضِنِی بِهِ». بعد از این که این دعا را خواند حاجتش را بگوید.(صحیح بخاری/ ح6382)

تذکر: اگر شخص چند بار استخاره کرد اما به هدفش نرسید و مصلحت کارش همچنان بر وی پوشیده ماند، نزد شخصی عالم، صالح ، خیرخواه و مورد اعتماد برود و با او مشورت کند. زیرا الله متعال در قرآن می فرماید: «وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ»: (و در کارها با آنها مشورت کن و هرگاه تصمیم به کاری گرفتی بر خداوند توکل کن قطعنا خداوند توکل کنندگان را دوست دارد).

این بود مطالبی مختصر پیرامون نماز استخارة. مرا از دعای خیرتان فراموش نکنید.

سقط جنین

سوال: برای جنین سقط شده نمازه جنازه وجود دارد؟

جواب: آری. برای جنین سقط شده نماز جنازه خوانده می شود. رسول الله در حدیثی فرموده اند:«السِّقْطُ یُصَلَّى عَلَیْهِ وَیُدْعَى لِوَالِدَیْهِ بِالْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ»: (بر جنین سقط شده نماز جنازه خوانده شود و برای پدر و مادرش دعای رحمت و مغفرت بکنند). (سنن أبی داود/ ش: 3180، السنن الکبرى للبیهقی/ ش: 6866، مسند أحمد/ ش:18174 و...)

سوال: برای جنین چند ماه نماز جنازه خوانده می شود؟

جواب: زمانی برجنین سقط شده نماز جنازه خوانده می شود که روح در آن دمیده شده باشد و روح بعد از چهار ماه تمام در آن دمیده می شود. ولی اگر جنین قبل از چهار ماهگی سقط شود بر او نماز جنازه خوانده نمی شود زیرا میت محسوب نمی گردد.

سوال: جنین چند ماهگی زنده می شود؟

جواب: جنین بعد از لقاح نطفه دارای حیات نباتی گیاهی است که فقط تغذیه و رشد دارد اما جنین بعد از چهار ماه که بر او روح دمیده می شود، زنده می شود. رسول الله  صلى الله علیه وسلم در حدیثی مراحل رشد جنین و زمان دمیده شدن روح را این چنین بیان کرده است: «إِنَّ أَحَدَکُمْ یُجْمَعُ خَلْقُهُ فِی بَطْنِ أُمِّهِ أَرْبَعِینَ یَوْمًا ثُمَّ یَکُونُ فِی ذَلِکَ عَلَقَةً مِثْلَ ذَلِکَ ثُمَّ یَکُونُ فِی ذَلِکَ مُضْغَةً مِثْلَ ذَلِکَ ثُمَّ یُرْسَلُ الْمَلَکُ فَیَنْفُخُ فِیهِ الرُّوحَ»: (آفرینش شما چنین است که نطفه بعد از چهل روز شکل خون منجمد به خود می گیرد بعد از چهل روز دیگر به صورت تکه گوشتی در می آید و پس از گذشت صد و بیست روز فرشته ای از جانب خداوند فرستاده می شود تا در آن روح بدمد). (صحیح مسلم/ ش:6893)

سوال: با جنین سقط شده باید چه کار کرد؟         

جواب: جنین اگر قبل از چهار ماهگی سقط شده است دراین صورت غسل و نماز ندارد و آن را در پارچه ای پیچیده و دفن شود. اما اگر سقط جنین بعد از چهارماهگی باشد در این صورت او را غسل داده و برای جنین نماز بخوانند و در قبرستان دفن شود.

سخت گیری پدر و مادر در ازدواج

یکی از مشکلات جامعه ی ما در بحث ازدواج سخت گیری های بی جهت و بی دلیل پدر و مادرها است. بسیاری از جوانانی که در تاکسی یا در مجالس مختلف و  یا در فضای مجازی با بنده درد دل می کنند بیشتر آنها از سخت گیری های بی دلیل پدر و مادرها شکایت دارند.

قبل از این که به این بحث بپردازم باید نکته ی مهمی را به همه ی جوانان عزیز بگویم و آن این که:

معمولا سخت گیری های پدر و مادرها در امر ازدواج و انتخاب همسر آینده بی دلیل نیست چون آنها تجربه های زیادی در این امر دارند و قطعنا پدر و مادرها خوشبختی فرزندان شان را می خواهند و همواره تلاش آنها این است که فرزندان شان در آینده آرامش داشته باشند و آرامش با انتخاب فرد ایده آل محقق خواهد شد. پس پدر و مادرها بنابر مصلحت ها، چیزهایی را می دانند که ما به دلیل عدم تجربه کافی از آنها آگاهی نداریم به همین جهت اجازه نمی دهند که فرزندشان با هرکسی ازدواج کند.

(به ادامه مطلب بروید)

حکم بوسیدن دست علما

یکی از مسایلی که امروز با آن مواجه هستیم و خیلی ها از آن سوال می کنند؛ مساله بوسیدن دست علماست که برخی این عمل را ناپسند می دانند به همین جهت شاید این سوال مطرح شود که آیا چنین عملی جایز است یا نه؟

به طور کلی بوسیدن دست علما، پدر و مادر و بزرگترها اگر برای احترام باشد اشکالی ندارد و حرمتی برای چنین عملی وجود ندارد.

حضرت عایشه رضی الله عنه می گوید: «إذا دخلت علیه قام إلیها فأخذ بیدها، وقبلها، وأجلسها فی مجلسه، وکان إذا دخل علیها قامت إلیه، فأخذت بیده فقبلته، وأجلسته فی مجلسها»: «زمانی که حضرت فاطمه رضی الله عنها بر رسول الله صلی الله علیه و سلم وارد می شد رسول الله صلی الله علیه و سلم جلوی ایشان بلند می شد و دستش را می گرفت و می بوسید و فاطمه را جای خودش می نشاند و همچنین زمانی که رسول الله صلی الله علیه و سلم بر فاطمه وارد می شد فاطمه جلوی رسول الله بلند می شد و دست مبارک رسول الله صلی الله علیه و سلم را می گرفت و می بوسید و رسول الله صلی الله علیه و سلم را در جای خودش می نشاند». (سنن أبی داود/ ش:5217)، (الشریعة للآجری/ ش:1609)، (المستدرک على الصحیحین/ ش:4732) و..

امام نووی رحمه الله در مورد بوسیدن دست علما می گوید: «تقبیل ید الرجل لزهده وصلاحه أو عمله أو شرفه أو صـیانته أو نحو ذلک من الأمور الدینیة لا یکره بل یستحب فان کان لغناه أو شوکته أو جاهه عند اهل الدنیا فمکروه شدید الکراهة»: «بوسیدن دست شخصی به خاطر زهد و تقوا و صالح بودن یا به خاطر علم و شرف و جایگاه دینی او باشد، نه تنها مکروه نیست بلکه مستحب هم می باشد اما اگر بوسیدن دست شخص به خاطر ثروت و جایگاه دنیایی او باشد، این کار بسیار ناپسند و زشت است». (فتح الباری / ج11/ ص 57) و (تحفة الأحوذی/ ج7/ ص437)

همچنین حافظ ابوبکر اصبهانی کتابی در رابطه با بوسیدن دست نوشته است و در آن کتاب آثار صحیحی از صحابه و تابعین ذکر کرده است که بیانگر جواز این عمل است.

تذکر: برخی از علما بوسیدن دست را به طوری کلی مکروه می دانند اما هیچ کس این عمل را حرام نمی داند.

اما لازم دانستم پیرامون بوسیدن دست چند نکته ای را بدانیم:

بوسیدن دست شخص به خاطر ثروت و جایگاه دنیایی که دارد، جایز نیست.

بوسیدن دست نباید عادت شود به طوری که شخص دست خودش را جلو بیاورد تا دستش را ببوسند.

این کار باعث متکبر شدن عالم یا آن بزرگ نشود که بر دیگران تکبر نمایند.

بوسیدن دست کسی که از این عمل خوشحال می شود و توقع دارد که مردم دست او را ببوسند، جایز نیست.

این کار باعث از بین رفتن مصاحفه نگردد.

به این ترتیب با توجه این توضیحات و نکاتی که بیان شد اگر کسی دست پدر و مادر، علما و یا بزرگی را جهت احترام بوسید اشکالی ندارد.

جایگاه و اهمیت سنت

الله متعال برای هدایت مؤمنین و پرهیزگاران چراغ هایی را در راه انسان قرار داده است تا انسان به وسیله ی این چراغ ها در تاریکی های دنیا دچار گمراهی و انحراف نشوند. الله متعال برای هدایت بشر قرآن را نازل کرد و در این کتاب دستور عمل های زندگی را بیان و نیازهای بشر برآورده کرده است.
برای محقق شدن اهداف قرآن و توضیح آیات، الله متعال محمد مصطفی صلی الله علیه و سلم را به عنوان پیامبر انتخاب کرد.
پیامبر وظیفه داشت آیات قرآن که از جانب الله بر وی نازل می شد را به مردم برساند و علاوه بر این ایشان وظیفه داشت آیاتی که کلی هستند را توضیح و تشریح کند تا ابهامی باقی نماند.